18 Ocak 2009
Buyukada, Lunapark'ta...http://cgi.ebay.com/29-Vintage-Photos-Constantinople-Istanbul-ca-1900s_W0QQitemZ170291355680QQcmdZViewItemQQptZLH_DefaultDomain_0?hash=item170291355680&_trksid=p3286.c0.m14&_trkparms=72%3A1205%7C66%3A2%7C65%3A12%7C39%3A1%7C240%3A1318%7C301%3A0%7C293%3A1%7C294%3A50
* * *
ADALAR'da TARIHTE O GUN:
2 Mayis 1891 Cumartesi gunlu Buyukada Hakim cikmazi Sokagi'nda kasden yakilan sigortali haneden dolayi Cinayet Mahkemesi'ne teslim olunan sahislarin muhakemeleri yapilmadan serbest birakilmalari uygun olmadigindan gereginin yapilmasi hakkinda...
* * *
http://dmi.gov.tr/tahmin/il-ve-ilceler.aspx?m=BUYUKADA uyarinca
18 Ocak 2008 Pazar gunu Buyukada'da
HAVA DURUMU:
parcali bulutlu
0/10ºC
% 75-97 nem
G 18km/sa
* * *
Cicely Mary Barker, The Rose Hip Fairy.* * *
1- Adalar fayi 17 Agustos depreminde kirildi mi?
2- Temiz ve guvenli gida istiyoruz! Genetigi degistirilmis organizmalari yemeyin! Iste Tuketici Rehberi...
3- OMO kabilesi ziyaretimize geldi...
4- Selah Ozakin: "cunku cocuklarin sirtina yapisan karni... tek gerceklik..."
5- GDO'lu gidalardan kacinmanin yollari...
ADALAR POSTASI'nin 2226. sayisinda...
)O(
..........................................................1
http://www.radikal.com.tr/Default.aspx?aType=EklerDetay&ArticleID=917150&CategoryID=40&Date=18.01.2009
Radikal, 16.1.2009
Gonul Koca
[...] Bugune kadar yakin tarihimizi anlatan belgesel romanlara imza atan, gazeteci-yazar Onay Yilmaz'in ucuncu kitabi Turkler yayimlandi. Kitapta 117 bilimsel soru uzerinden Turkiye ve Turkler hakkinda merak edilenler yer aliyor. Yilmaz'in yaptigi soylesiler, haberler ve arastirmalardan yola cikarak yanitini aradigi sorulardan bazilari soyle; [...] "Adalar fayi 17 Agustos depreminde kirildi mi?", [...]TURKLER
Onay Yilmaz,
Alfa Yayinlari
2008, 283 sayfa
..........................................................2
http://www.gdoyahayir.org/yayinlar/yayin_03.htm
TUKETICI REHBERI
GDO Nedir?
Bir canlinin gen* diziliminin degistirilmesi ya da ona kendi dogasinda bulunmayan bambaska bir karakter kazandirilmasi yoluyla elde edilen canli organizmalara "Genetigi Degistirilmis Organizmalar" veya kisaca GDO adi veriliyor.
Bir canlidan digerine gen aktarimi, bir cesit kesme, yapistirma ve cogaltma islemi olup, genetik muhendisler tarafindan uygulaniyor. Aktarilacak gen once bulundugu canlinin DNA'sindan kesilerek cikariliyor. Sonra vektor adi verilen tasiyici virusle bu gen DNA molekulune yapistiriliyor.
Frankestayn Gida olarak da nitelenen GDO'lar bugun kolera bakterisi geni tasiyan yonca, akrep geni tasiyan pamuk, tavuk genli patates, balik genli domates gibi gidalar seklinde karsimiza cikiyor.
Insanlik bugun dogal cesitlilige zarar vererek tur zenginliginin yok olmasina yol acan GDO'larin cesitli yollardan yayilarak yeni Frankestaynlar yaratma tehlikesiyle karsi karsiya.
Neden GDO'ya Hayir?
Canlilar uzerinde yapilan bu degisiklikler; canli sagligi, biyolojik cesitlilik, ekolojik dengelerin bozulmasi, ekonomik bagimlilik, canlilarin yasam hakkinin elinden alinmasi ve canlilar uzerinde mulkiyet hakki tanimasi acisindan onemli tehdit ve riskler tasimaktadir.
*Gen: Icinde bulundugu hucre veya organizmada ozel bir etkisi olan, kusaktan kusaga ve hucreden hucreye gecen kalitimsal ogedir. Genler, yasamin yapi taslarini olusturan binlerce proteini tasiyan ve bakteriden insanlara miras kalmis tasarimlardir.
Yasam butundur ve butun canli organizmalar (mikroorganizmalar, bitkiler, hayvanlar ve insanlar), milyonlarca yil boyunca degiserek bugune geldiler.
Insanligin da yasamsal ihtiyaclarinin kaynagi olan bu zenginlik, dengeli bir alis-veris ve ekolojik butunun her bir unsuru (tum canlilar, toprak, su, gunes, ay,
hava vs) ile etkilesim icinde geliserek cesitlendi. Bu degisim, dogal olmayan yollarla, sadece belli noktalarda hizlandirilsa ne olur?
GDO'lar hayatimiza nasil girdi?
20. yuzyilda, bitkisel uretimde verim artisi gerekcesiyle uygulanan suni gubreler ve kimyasallarla zararli kontrolu, toprak, su ve hava kirliligini de beraberinde getirdi. Yogun tarimda kullanilan ilac ve suni gubreler her gecen yil topragi daha da verimsizlestirdi; topragin verimi dustukce ciftci her gecen yil daha da fazla ilac ve gubre kullanmaya yoneldi. Gubreye alisan bitki daha cok gubre istedi, ilaca bagisiklik kazanan bocekleri oldurebilmek icin daha kuvvetli zehirler gerekti...
Boylelikle artan verimin bedeli sadece cevre kirliligi olmadi. Kullanilan ilac ve gubreler canlilarin bagisiklik sistemini de etkileyen saglik problemlerine de yol acti. Artik yeni cozumlere gereksinim vardi.
Distan mudahale basarisiz olunca, canlilarin genleriyle oynamaya baslandi!..
Gen aktarimi yoluyla yabani otlar, zararli bocek ve hastaliklara dayanikli, urunler elde edildi... Ve boylece insan, genleriyle oynanmis gidalarla tanisti.
Baslangicta hastalik ve zararlilara dayanikli oldugu icin tek tip urun yetistirmeye ikna edilen ciftci her yil kisir tohumlar almaya ve bu tohumlarin buyuyup gelismesi icin gerekli ilaclari kullanmaya bagimli oldu. Ancak gerek tek tip urun yetistirmek gerekse bu GDO'lu urunlerin kontrol edilemeyen bir bicimde dogaya yayilmasi biyolojik cesitlilik acisindan cok ciddi tehditlere yol acti.
Bir baska tehdit ise dunyada GDO'lu tarim ve yem urunlerinin tohum piyasasini elinde tutan 8-10 firmanin gen aktardiklari urunlerin patent hakkini elinde tutarak, tum ulkelerin tarim ve hayvanciligini, tohum ve ilac aliminda kendilerine baglama cabasiydi.
Bugun gen aktarilmis tohumlarla yapilan tarimsal uretim 60 milyon hektara yaklasmis durumda. 2001 yili rakamlarina gore, ulkelerin GDO'lu ekim alanlari soyle: 36 milyon hektar ABD, yuzde 12 milyon hektar Arjantin, 3,6 milyon hektar Brezilya, 3,2 milyon hektar Kanada, 1,5 milyon hektar Cin, 0,26 milyon hektar diger ulkeler.
GDO'larin tehdit ve riskleri
1. Biyolojik Cesitlilik, Tarimsal Biyocesitlilik ve Dogal Dengeye Etkileri
Yerel turler tehdit altinda. Yasam bir butundur ve gen halkalarindaki en kucuk bir degisiklik beslenme zinciri yoluyla butundeki diger parcalari da etkiler. Sonucta insan, hayvan, bitki, mikroorganizmalarda yapilan her bir degisiklik butunun bir diger parcasi olan tarimsal biyocesitliligi, yani saglikli beslenmenin temeli olan gida cesitliligini de etkileyecektir.
Hastalik ve diger zararlilara karsi dayanikli olmasi icin genleriyle oynanmis bir bugday turunun belki verimi yuksektir ama, aniden ortaya cikabilecek bir hastalik ya da zararli o turun yok olmasi ve dunyada artik baska bir tur bugday yetistirilmedigi icin bugday irkinin tamamen ortadan kalkmasi gibi bir felaketi beraberinde getirebilir.
Modern tarim yontemlerinin yol actigi etkiler yuzunden zaten yeteri kadar azalmis olan cesitler (Asya'da 140 bin cesit pirincten 6'si, burada pirinc ekilen topraklarin yuzde 70'ini kapliyor) GDO'nun tehdidi altina girmektedir. Cunku GDO'larin aktarilmis genleri, cevresinde geleneksel yontemlerle uretilen urunlere de gecebilmektedir.
Arilar, kuslar, bocekler ve ruzgar gibi tozlasmayi saglayan etkenler, GDO'lu polenleri alip komsu tarlalara tasiyabilmekte, komsu tarlaya bulasan genler oradaki urunde de genetik degisiklige neden olabilmektedir. "Gen kacisi" adi verilen bu bulasma sonucunda yasamin surdurulebilirligi acisindan cok buyuk onem tasiyan bitkiler giderek tek tiplesmekte, dogal cesitlilik azalmaktadir.
Boylece milyonlarca yilda olusan turler 5-10 yillik bir surede yok olma tehlikesiyle karsi karsiya kalmakta ve yeni olusan deli bitki turleri ortaya cikabilmektedir. Bu yuzden GDO, yeryuzundeki milyonlarca canli turun varligini tehdit ve eko sistemi tahrip etmektedir.
- Bir kez gen aktarimi baslamissa, degismis urunun genetiginin degistirilmemis urunlere bulasmasi –ileriki nesillere de aktarilacagindan– onlenemez hale gelmektedir. Boylece hasarli olan urunler cesitli yollarla yayilarak, orjinal (yerel) turlerin yok olmasina neden olmakta ve turlerin dogal yapilarinda sapmalar meydana gelebilmektedir.
- Gunumuzde dunya nufusunun %90'i yalnizca 15 kadar bitki turuyle beslenmektedir. Yaygin olarak yetistirilen tur sayisinin azalmasi bu urunlere mudahaleyi kolaylastirmaktadir. Bu durum ozellikle tarimsal biyolojik cesitlilik icin baska bir tehdit olusturmaktadir. Cunku gida cesitliligi azaldikca bu gidalarin yok olma riski cogalmaktadir. Genetik muhendislerinin yuksek verim icin, hastaliklara ve zararlilara dayanikli olarak elde ettikleri tek tip urunler herhangi bir nedenle zayifladiginda ya da yepyeni bir hastalikla karsilastiginda o tur tamamen yok olmaktadir.
[Ornegin, hastalik ve diger zararlilara karsi dayanikli olmasi icin genleriyle oynanmis bir bugday turunun belki verimi yuksektir ama, aniden ortaya cikabilecek bir hastalik ya da zararli o turun yok olmasi ve dunyada artik baska bir tur bugday yetistirilmedigi icin bugday irkinin tamamen ortadan kalkmasi gibi bir felaketi beraberinde getirebilir.]
Turkiye'deki 11 bin bitki turunden alt siniflandirma birimleriyle birlikte yaklasik 3700'u dunyanin baska hicbir yerinde bulunmuyor. Turkiye biyolojik zenginlik ve endemik (sadece o yorede bulunan) bitki turleri acisindan cok zengin olmasi nedeniyle, tur cesitliligini tehdit eden GDO'lar konusunda onlem alinmasi sadece Turkiye icin degil, dunyanin biyolojik mirasinin gelecek nesillere tasinabilmesi acisindan hayati bir onem tasiyor. Tarimsal biyolojik cesitlilik acisindan Anadolu cok onemli cunku bugday, arpa, yulaf, nohut gibi gunumuzde dunya nufusunun cok buyuk bir kisminin gidasi haline gelmis bir cok urunun gen merkezi de bu topraklar.
Yararli bocekler yok oluyor:
Zararli boceklere karsi dayanikli olmalarini saglamak icin bazi bitkilere aktarilan toksin (zehir) karakterli genler, o bocekleri yiyerek beslenen yararli bocek turlerinin de yok olmasina neden olabiliyor.
[Toksin karakterli Bt (Bacillus thuringiensis) geni aktarilmis bir bitkiyi yiyen bir bocekle beslenen Ugur bocegi (Gelin bocegi) gibi yararli boceklerin olum oraninin arttigi ve gelismelerinin geciktigi saptandi - Hagedorn, 1998].
Toksin karakterli genlerin yarattigi bir baska sorun ise toksinin etkili oldugu bocek turlerinin, bu toksine karsi dayaniklilik kazanmasi.
[ABD'de Bt genli pamuk ekili alanlarin bir kisminda pamuk koza kurdunun etkili bir sekilde kontrol edilemedigi gozlendi - Alam, 1999].
Yabanci otlara dayanikli genlerin aktarildigi bitkiler gorunurde GDO'lu bu bitkiye yer acilmasini saglasa da, diger canlilar uzerinde oldurucu etki yapabiliyor. Boylelikle gen aktarilmis bitkiler diger bir cok canli turunun kaybina yol acabiliyor.
[Glifosat icerikli yabani otlarin Ugur bocegi gibi yararli boceklere oldurucu etki yaptigi biliniyor - Steinbrecher, 1996].
Daha fazla tarim ilaci kullanilmasina yol acabiliyor:
Boceklere dayaniklilik geni aktarilmis GDO'lar hedef boceklerin duyarsizlasmasina neden olarak, zamanla artan oranda tarim ilaci kullanilmasina neden olabiliyor. Genis alanlarda yuksek oranda ilac kullanimi bir cok canli turunun yok olmasina ve topragin verimsizlesmesine yol acarken, gidalardaki tarim ilaci kalintilari kanserojen etki yapabiliyor.
[ISAAA'nin (Uluslararasi Tarim-Biyoteknoloji Uygulamalari Kurulusu) 1998 tarihli raporuna gore, GDO'lu tohumlarin %70'i zararli ot oldurucu ilaclara, geri kalanlari da boceklere karsi tolerans gosteriyor. Bir sure sonra GDO'lu tohumdan urun yetistirmek icin daha fazla ilac gerekebiliyor.]
Doganin herhangi bir parcasinda yapilan en ufak bir degisiklik, butunde onarilamaz yaralar acabilir. Genleriyle oynanmis urunlerin yapabilecegi degisikliklerin geri donusu yoktur.
Yabani Otlarla Mucadele Zorlasiyor:
"Yabani otlara dayaniklilik" geni aktarilmis bir bitkinin degistirilmis genlerinin ruzgar, kus, ari gibi etkenlerle baska bitkilere bulasmasi sonucunda bu geni alan yabani otlar savasilmasi guc bir sekilde cogalabiliyor.
Ayrica yabani ot ilacina dayanikli genler aktarilmis bir urunun yetistigi tarlaya ertesi yil farkli bir urun ekildiginde, tarlada kalan gecmis yilin urunu yeni urun icin yabani ot oluyor. Ancak eski urun yabani ot ilaclarina dayanikli oldugundan onunla mucadele etmek de imkansizlasiyor ve bu durum ciftciyi topraklari verimsizlestiren tek tip urun yetistirmeye ya da ilac kullanmaya mecbur birakabiliyor. Ve bu da genetik cesitlilik acisindan onemli bir tehdit olusturuyor.
[Yabani otlara dogru "gen kacisi"nin kolza ve pancarda belirginlesmesi, Fransa Tarimsal Arastirmalar Ulusal Enstitusu'nun (INRA) yabani otlara dayanikli tum kolza varyetelerini stoklarindan cikarmasina neden oldu.]
2. Insan ve hayvan sagligina etkileri
Alerjik reaksiyonlar:
Uzmanlar, hastaliklara ve boceklere direnc gosteren genetigi degistirilmis bitkilerin diger bitkilerden daha yuksek bir alerjik potansiyele sahip olabilecegine dikkat cekiyor.
Alerjenler, genetik muhendisligi yoluyla bireylerin guvenli oldugunu dusundukleri icin tuketmekte sakinca gormedikleri besinlere de aktarilabiliyor. Bu durumda birey, alerjeni tasidigini bilmedigi genleriyle oynanmis urunu tuketerek bilmeden kendini riske atabiliyor.
Alerjik reaksiyonlarin sIk olmasa da olumcul alerjik reaksiyona bagli olum riski tasidigi goz onune alinirsa olasi tehdidin boyutu daha iyi anlasilabilir.
[11 Aralik 2003'te Rusya'da bir grup bilim adami son uc yil icinde alerji belirtisi gosteren hastalarin sayisinda uc kat artis oldugunu ve bunun altinda yatan nedenin genetigi degistirilmis urunlerin (GDU) tuketimi olabilecegini acikladilar. - Traavik ve Smith, 2004]
[Mart 1996'da ABD'deki Nebraska Universitesi'nden arastirmacilar Brezilya findiginda bulunan bir alerjik maddenin soyaya aktarilmis oldugunu dogruladilar. Tohumu ureten firma, hayvan yemi olarak kullanilan soyanin protein icerigini artirmak icin Brezilya findigindan bir geni soya bitkisine aktarmisti. Laboratuvar ve deri testlerinde, genleriyle oynanmis soya turunun Brezilya findigina alerjisi olan kisilerde reaksiyon yarattigi belirlendi ve urun geri cekildi.- Nordlee ve ark., 1996]
Toksik (zehirleyici) etkiler:
Arastirmalar genetik yapisi degistirilmis patateslerin fareler icin toksik etki yarattigini, bagisiklik sisteminde bozukluklar, viral enfeksiyonlar gibi bircok etkileri oldugunu ortaya koyuyor.
[1980'lerin sonlarinda bir Japon firmasi, triptofan adli aminoasidi bir bakteriye urettirerek besin takviyesi olarak ABD'de satisa sundu. Aylar icinde urunu kullanan kisilerde sinir sistemini etkileyen kas agrilari ve kandaki bazi hucrelerin sayisinda artis ile seyreden eozinofili-miyalji sendromu ortaya cikti. Bu sorunlari yasayan 1500 kiside kalici hasar meydana geldi, 37 hasta yasamini yitirdi. - Mayeno ve Gleich, 1994. Yapilan incelemeler sonucunda, genleri degistirilmis bakterideki artmis triptofan uretiminin toksik (zehirli) bir yan urun olusumuna yol actigi ve sendromun, urunun icerdigi toksik madde nedeniyle ortaya ciktigi anlasildi.]
Antibiyotiklere karsi dayaniklilik olusturmasi:
Genetigi degistirilmis urunlerin uretimi sirasinda belirtec gen olarak kullanilan antibiyotik direnc genlerinin en buyuk tehlikesi, ortamda bulunan bakteriler araciligiyla yayilmasi. Bakteriler arasinda dogal yollarla gen alisverisi yapildigi biliniyor. Antibiyotik direnc genlerinin hastalik yapan mikroorganizmalara gecisi, bu bakterilerin neden oldugu enfeksiyonlarin kontrol altina alinmasini guclestiriyor. Bu tur urunleri tuketen canlinin sindirim sisteminde bulunan bakterilerin, o urunun yapisinda bulunan antibiyotik direnc genini almasi mumkun.
Bt'nin (Bacillus thuringiensis) etkileri:
Tarimda uzun zamandan beri bocek oldurucu olarak kullanilan Bt spreyi toprakta parcalaniyor. Ayrica tuketilen urun yikanarak Bt spreyinden arindirilabiliyor. Ancak Bt geni aktarilmis urunlerde Bt toksininin parcalanmasi ya da urunun yikanarak temizlenmesi soz konusu degil. Bu durumda Bt toksini butun etkisini urun tuketilene kadar, hatta belki de tuketildikten sonra dahi surduruyor. Bt geni aktarilmis urunlerin tuketiminde bireyin maruz kaldigi Bt toksini miktari Bt spreyindekinin 10-100 kati. Hayvanlar uzerinde yapilan deneyler Bt toksininin memelilerde aktif oldugunu, sindirim sisteminde parcalanmadigini, bagirsaklarda baglanabildigini ve insan sagligi acisindan tehdit olusturabilecegini ortaya koyuyor.
[Filipinler'de bir Bt misir ekim alaninin yakininda yasayan koy halkinda solunum yolu, sindirim sistemi, cilt reaksiyonlari ve atesle seyreden hastaligin, misirin polen sactigi donemde ortaya ciktigi fark edildi. Bu bireylerin kan orneklerinde Bt toksinine karsi antikorlar saptandi. - Traavik, 2004]
Sagliksiz Hayvanlar ve Hayvansal Urunler:
Diger gen aktarilmis urunlerin yani sira sut verimini artirmak icin kullanilan RSBH (Rekombinant Sigir Buyume Hormonu) uygulanan sigirlardan elde edilen sutun uzun vadedeki etkileri bilinmiyor. Ancak arastirmalar RSBH uygulanan ineklerden elde edilen sutun dusuk kaliteli ve protein iceriginin dogal sute oranla az oldugunu gosteriyor. Bu sutler daha fazla bakteri icerdigi icin daha cabuk bozuluyor.
[RSBH uygulanan ineklerde meme enfeksiyonlari, yumurtaliklarda kist gelisimi, rahim ve sindirim sistemi ile ilgili bozukluklar daha sik goruluyor. Bununla baglantili olarak hayvanlarda gebelik orani dusuyor, antibiyotik kullanma sikligi artiyor.]
Bilim insanlari ayrica iki tur potansiyel tehlikeye de dikkat cekiyor; durgun viruslerin yeniden harekete gecmesi ve virusler arasinda yeni bulasici diziler olusturabilecek kombinasyonlar!..
[Virus DNA'sinin fare genomuna yerlestigi ve hamile farelere yedirilen virus DNA'sinin yeni dogmus yavrularin hucrelerine gectigi kanitlandi.]
Sagliksiz beslenme ve yol actigi sorunlar:
Sadece en verimli ve dayanikli birkac turun yetistirilmesine yol acan GDO'larin yarattigi en buyuk tehlikelerden biri de gen cesitliliginin yok olmasiyla birlikte insanlari tek tip gida almak zorunda birakiyor olmasi. Tek tip gidalar, insanlarin saglikli ve dengeli beslenmelerini engelleyen en onemli etkenler arasinda. Bu durumda tek tip gidaya mahkum edilen yoksullar sagligini yitiriyor, maddi imkani olanlar da gida takviye malzemeleri ve tedavi yontem ve ilaclarina buyuk miktarda paralar harcamak zorunda kaliyorlar.
3. Ekonomiye ve Uretime Etkisi
Yasam patentlenemez! GDO'lar ekonomik bagimlilik ve canlilarin yasam hakkinin elinden alinmasi ve canlilar uzerinde mulkiyet hakki taninmasi acisindan onemli tehdit ve riskler tasiyor.
Genetik yapisi degistirilen urunlerin ekonomik olarak getirdigi en buyuk sakincalardan biri bu urunlerin patent hakkinin tum dunyada birkac cok uluslu sirketin elinde olmasi. Bu calismalari yapan sirketler en buyuk kazanclarini patent bedeli tahsil ederek sagliyorlar. Ciftci, terminator (yok edici) genlerle kisirlastirilan tohumlari her yil yeniden almak zorunda kaliyor. Bu da ciftciyi cok uluslu tohum ureticisi sirketlere bagimli kiliyor.
Dunyanin onde gelen GDO ureticisi firmalardan tohum alan ciftcilerinin urunlerinin verdigi yeni tohumlari tarlalarina ekme haklari yok. Uretici firmalar bu tohumlarin korsanligini yapanlarin onune gecmek icin komsu ispiyonu gibi en basit yollardan dedektif tutmaya kadar her yola basvuruyor. Bugune kadar yuz kadar ciftci, mahkeme sureclerinden kurtulmak icin urunlerini yakti, uretici firmaya tazminat odedi ve banka hesaplarini incelenmeye acti.
[2000 yili rakamlarina gore; dunyada 500 bin'den fazla gene patent verildi. Bunlarin %27'si -161 bin 195 adet- insan genine ait.]
Kuresel olcekte uretilen bitkiler uzerinde 132 patent bulunuyor.
Misirda 68
Patateste 17
Soyada 25
Bugdayda 22
Acliga care degil!
Genetik muhendisleri ve GDO ureticilerinin verim artisini one surerek, gidalarda uygulanan gen aktarimlarinin acliga care olacagi savlari ise tamamen bir aldatmaca.
BM Gida ve Tarim Orgutu'nun (FAO) raporuna gore tahil uretimindeki artis, dunya nufusundaki artistan %50 daha fazla ve acligin asil nedeni dunyadaki gidanin adil olmayan dagilimi...
ABD Tarim Bakanligi'nin verilerine gore, Amerika'da her yil uretilen gidanin %25'inden fazlasi israf ediliyor.
Sadece 1995 yilinda cope atilan gida miktari, 43 milyon ton.
Bir kisinin gunde ortalama 1.5 kilo gida tukettigi dusunuldugunde, israf edilen gidanin yarisiyla 40.000.000 kisinin doymasi mumkun.
Sadece %5'i bile geri kazanilsa 4.000.000 insanin doymasi saglanabilir.
Dunyada aclik sinirinin altinda 800.000.000 insan oldugu biliniyor.
Bir gunde acliktan olen cocuk sayisi ise ortalama 35.000
Yani sadece Amerika'nin bir gunde israf ettigi gidanin, % 15'iyle, olen tum cocuklarin hayati kurtarilabilir.
Hangi urunler GDO'lu olabilir?
Bugun dunyada genetigiyle oynanmis pek cok urun bulunuyor: Misir, patates, domates, pirinc, soya, bugday, kabak, balkabagi, aycicegi, yer fistigi, bazi balik turleri, kolza, kasava, papaya.
Bunlarin disinda calismalarin devam ettigi urunler: Muz, ahududu, cilek, kiraz, ananas, biber, kavun, karpuz, kanola.
Uretimi sirasinda iceriginde GDO kullanilmis cok sayida urun bulunuyor: Misir ve soya genleriyle oynanmis bitkiler arasinda ilk siralarda yer aldigi icin bu bitkilerden uretilen yan urunlerin kullanildigi butun urunler GDO'lu olma riski tasiyor:
- Misir ve soyadan uretilen yag, un, nisasta, glikoz surubu, sakkaroz, fruktoz iceren gidalar gunluk tuketim maddeleri arasinda yer aliyor. Ornegin; Biskuvi, kraker, kaplamali cerezler, pudingler, bitkisel yaglar, bebek mamalari, sekerlemeler, cikolata ve gofretler, hazir corbalar, misir ve soyayi yem olarak tuketen tavuk ve benzeri hayvansal gidalar ile pamuk GDO'lu olma riski tasiyan gidalarin basinda geliyor.
- Sadece misirdan uretilen ve cesitli gidalarda "bilesen" veya katki maddesi olarak kullanilan yan urun sayisi 700'u, soyadan uretilen turevlerinin sayisi ise 900'u buluyor. Yani bu yan urunleri iceriginde kullanan her bir islenmis urunun GDO'lu olma riski bulunuyor.
Avrupa'da 15 ulkede 16.029 kisiyle yapilan ankette*
Genetigi degistirilmis urunlere
Karsiyim, diyenler %71
Karsi degilim, diyenler %17
Fikrim yok, diyenler %12
*Toplum ve Bilim Kurumu Eurbarometer anketi
Turkiye'de denetim yok!
GDO'lu tohum Turkiye'de yasaklanmis olsa da, bu tip urunlerin ithalatinin kontrolu yok ve girisler sadece beyana dayali... Ayrica gumruklerde bu konuda herhangi bir kontrol bulunmuyor.
Gen aktarilmis urun yetistiriciliginin de yasak oldugu Turkiye'de, Tarim ve Koyisleri Bakanligi Tohumluk Ithalat Uygulama Genelgesi'ne gore (1988), yalnizca arastirma ve deneme amacli olmak uzere, Bakanlikca uygun gorulen bu tip tohumluklarin ithaline mevzuat cercevesinde izin veriliyor. Tarim ve Koy Isleri Bakanligi'nin bazi deneme sahalarinda kontrollu olarak GDO bitki yetistiriciligi yapiliyor. Ayni genelgeye gore, gerek deneme gerekse ticari amacla degerlendirilmek uzere yapilacak tum aktarma genli olmayan bitki cesitlerine ait tohumluklarin ithalatinda ise, ithalatci firma tarafindan soz konusu tohumlugun aktarma genli olmadiginin beyan ve taahhut edilmesi gerekiyor.
GDO iceren urunlerin Turkiye'ye ithali serbest:
Turkiye'de GDO iceren urunlerin piyasada satilma riski oldukca yuksek. Cunku bu konuda herhangi bir yasal duzenleme bulunmuyor. Bu nedenle tuketiciye sunulan pek cok urunun GDO'lu olma riski bulunuyor. Riski en yuksek olan urunler, iceriginde misir ve soyadan elde edilen yan urunleri iceren urunler. Cunku Turkiye misir ve soya ithalatinin buyuk bolumunu en buyuk genetigiyle oynanmis misir ve soya ureticileri ABD ve Arjantin'den sagliyor.
Gida seciminde nelere dikkat etmeli?
Turkiye'de hangi urunlerin GDO'lu oldugu konusunda bir etiketleme olmadigindan bu urunleri dis gorunusunden ayirt etmek imkansiz. Ancak tuketici olarak riski azaltabilecek bazi onlemler almaniz mumkun.
- Yukarida verilen "Hangi urunler GDO'lu olabilir?" bolumunu dikkatle inceleyin. Bir cok gida genetik olarak degistirilmis yan urunler icermektedir. Ancak Turkiye'de GDO'lu urunler konusunda bir etiketleme olmadigindan listeyi dikkate alarak sadece hangi urunlerin risk grubunda oldugunu anlayabilirsiniz.
- Organik (Ekolojik/Biyolojik) ve tam gidalar (ozunden ayrilmamis ya da rafine isleminden gecirilmemis) yemeye dikkat edin. Ekolojik gidalarda ekolojik sertifikali tohum kullanilmasi, bu urunlerin zararli kimyasallar ve suni gubre kullanilmadan uretilmis olmalari, bu urunlerin saglik ve cevre acisindan guvenilirligini saglayan en onemli unsurlardir. Bu yuzden ekolojik urunler GDO'suz olmasi acisindan en guvenli urunler. Sertifikali urunlerin uzerinde "Organik" ya da "Ekolojik" urun logosunu veya urunun sertifika belgesini mutlaka gorun veya saticinizdan gostermesini isteyin. Marketlerde yaptiginiz aliverislerde magaza yetkililerinden organik/ekolojik ve tam urun taleplerinizi dile getirin.
- Gidalari mevsiminde yemeye ozen gosterin. Mevsimi disinda yetistirilen sebze ve meyveler icin hormon, gen aktarimi ve benzeri dogal olmayan zorlama yontemlerin kullanilma riski cok yuksek. Dogal yontemlerin (arilar, faydali bocekler ya da zararli bocek tuzaklari) kullanilmadigi seralarda bu amacla cok fazla tarim ilaci kullanilabilecegini de unutmayin.
Domates yerine salca kullanimi gibi yazlik urunler icin kisin kullanabileceginiz pek cok alternatif var.
- Gidalarinizi yerel olanlar arasindan secmeye gayret edin. Halen Turkiye'ye GDO'lu urunler icin bir giris yasagi ve kontrol bulunmadigindan, ozellikle ABD ve Arjantin gibi dunyada en cok GDO ureten ulkelerden gelen urunlerin GDO'lu olma riski cok yuksek. Ulkemizde uretilen ve kaynagini bildigimiz urunler tuketerek yerel cesitlerin korunmasina da katkida bulunmus olacaksiniz. Ayrica dunyanin farkli bolgelerinden gelen urunlerin ulastirilmasi icin harcanan yakitin yarattigi kirliligi de unutmayin.
Yaz sebze ve meyveleri
Domates, salatalik, patlican, biber, kabak, taze fasulye, bezelye, bamya, semizotu, enginar, taze bakla,
Erik, kiraz, cilek, karpuz, kavun, kayisi, seftali, nektarin, yaz armudu, yaz elmasi, ayva, incir, uzum, kizilcik.
Kis sebze ve meyveleri
Lahana, ispanak, karnabahar, pirasa, havuc, turp, pazi, brokoli
Elma, muz, portakal, mandalina, greyfurt, kis armudu, kivi.
Gidanizin kontrolu icin ne yapabilirsiniz?
- Bilgi edinme hakkinizi kullanin. Gunluk olarak en cok tukettiginiz gidalarin, suphe duydugunuz tohum ve yemlerin listesini cikararak Tarim ve Koyisleri Bakanligi'na Tarim Il ve Ilce Mudurlukleri kanaliyla bu gidalarin GDO'lu olup olmadigini sorabilirsiniz. Bilgi Edinme Yasasi'na gore, yetkililer sizi 15 gun icinde konuyla ilgili bilgilendir(Basvuruyu yapan sahislar www.adalet.gov.tr/gercek.doc tuzel kisiliklerse www.adalet.gov.tr/tuzel.doc adresindeki basvuru formunu doldurarak bilgi edinme hakkini kullanabilirler
[Basvuruyu yapan sahislar www.adalet.gov.tr/gercek.doc tuzel kisiliklerse www.adalet.gov.tr/tuzel.doc adresindeki basvuru formunu doldurarak bilgi edinme hakkini kullanabilirler]
- Alisverislerinizde magazanin dilek/sikayet kutusuna urunlerin GDO'lu olup olmadigini bilmek istediginiz yolunda isteklerde bulunun. Urunlerin uzerine GDO konusunda uyarilar konulmasini talep edin. Uretici ve saticilarin tuketicilerin talep ve ihtiyaclarinin goz onunde bulundurmasi gerektigini ve kamuoyunun yarattigi baski gucunun ne denli etkili olabilecegini unutmayin. Surekli urunlerini satin aldiginiz gida firmalarinin tuketici servislerine aldiginiz urunun GDO'lu olup olmadigini sorun.
- Suphe duydugunuz urunleri siz de bizzat Ankara Il Kontrol Laboratuvari ya da Bursa Gida Merkez Arastirma Enstitusu'ne analiz ettirebilirsiniz. Ancak analizler ucret karsiligi yapiliyor.
[Ankara Il Kontrol Laboratuvari Mudurlugu Tel:312.3150089, Bursa Gida Kontrol ve Merkez Arastirma Enstitusu Mudurlugu Tel:224.2464721-22-23]
- GDO'ya Hayir Platformu'nun "Yasam Patentlenemez" baslikli kampanyasina imzalarinizla destek verebilir, kampanyada gonullu olarak gorev alabilirsiniz.
Imza Kampanyasina Destek Vermek ve Bilgi Edinmek Icin:
www.gdoyahayir.org
www.bugday.org / www.ekolojikpolitika.org / www.greenpeace.org.tr
GDO Konusunda Yararlanilabilecek Kaynaklar:
- Genetik Muhendisligi; Ruya mi Kabus mu? Is Bankasi Kultur Yayinlari. Mae-Wan Ho. 1999
- Tarim, Gida, Ekosistem Boyutuyla Biyocesitlilik: Toplumsal ve Yasal Yankilari S.O.S. Cevre Gonulluleri Platformu Yayini, Prof. Dr. Seminur Topal, Istanbul. 2002
- AB ve Turk Mevzuatinda Organik Tarim ve Genetigi Degistirilmis Organizmalar Turkiye Cevre Vakfi Yayini. 2003
- Yasam Bizimdir Gazetesi
- www.gdoyahayir.org
- Bugday Ekolojik Yasam Dergisi, Sayi 9 ve 23.
- www.bugday.org
- Agackakan Dergisi, Sayi 37 ve 38, 2000- 2001
- National Geographic Turkiye, Mayis 2002
- http://www.foeeurope.org/
GDO'ya Hayir Platformu
Gelecekte ekoloji ve insanlik adina ne kadar bedel odetecegi belli olmayan, sistemi tumuyle degistirebilecek, cikaracagi saglik problemleriyle dunyanin duzenini bozacak GDO?lu urunleri red ederek bunlarin Turkiye'ye sokulmasinin onlenmesini isteyen GDO?ya Hayir Platformu insan ve cevre sagligina duyarli sivil toplum kuruluslarinin olusturdugu bagimsiz bir insiyatiftir.
GDO'lu tarimin, kendi disindaki tum tarim sekillerini ve ozellikle ekolojik tarimi yok eden totaliter bir teknik oldugunu savunan platform, GDO tohumlarinin ulkemize girisinin yasaklanmasi, GDO?lu tarim yapilmamasi, tarimsal uretimin dogal evrelerine ve ritmine saygili olunmasi yolunda caba gosteriyor.
Insan sagligini tehdit edecek, kamu duzenini bozacak, cevre sagligina, ekolojik sisteme ve biyolojik cesitlilige zarar verecegi dusunulen buluslara patent verilmemesi, varolan patentlerin de iptal edilmesini isteyen GDO?ya Hayir Platformu, ulkemizin sahip oldugu gen kaynaklarinin cok uluslu sirketlerin tehditlerine karsi korunmasi ve islahi yonunde calismalar yapilmasi yonunde kamuoyu olusturmaya calisiyor.
GDO'ya Hayir Platformu'na dahil olan kuruluslar:
AKCEP (Akdeniz Cevre Platformu) / BAKCEP (Bati Karadeniz Cevre Platformu) / BASMAKCI GUL KOOPERATIFI / BIYOLOGLAR DERNEGI / BUGDAY DERNEGI ve DERGISI / CEVRE ICIN HEKIMLER DERNEGI / CEVRE MUHENDISLERI ODASI / DEGIRMEN CIFTLIGI / DOKCEP (Dogu Karadeniz Cevre Platformu) / EKODER / EKOLOJI KOLEKTIFI / ETO / GREENPEACE / JADE CIFTLIGI / IZMIT CEVRE DERNEGI / KADOS (Kadikoy Bilim Kultur ve Sanat Dostlari Dernegi) / KLAN CIFTLIGI / MARCEP (Marmara Cevre Platformu) / ONDOKUZ MAYIS UNIVERSITESI, EKOLOJIK YASAM KULUBU / TOPLUMSAL EKOLOJI GRUBU / TUNCELI DERNEKLERI FEDERASYONU / TUKETICI HAKLARI DERNEGI / TUKODER / TURCEK / TURKIYE KUCUK CIFTCI SENDIKALASMA INISIYATIFI / VETERINER GIDA HIJYENISTLERI DERNEGI / VETERINER FAKULTELERI MEZUNLARI DAYANISMA DERNEGI / YESILLER / ZIRAAT MUHENDISLERI ODASI
Genetigiyle oynanmis gida degil, gercek gida istiyoruz!
GDO'ya Hayir Platformu
...
Bu brosur GDO'ya Hayir Platformu saglik ve bilim komisyonlari tarafindan yayima hazirlanmis ve UNDP GEF Kucuk Destek Programi'nin (SGP) destegiyle, Turkiye'de ekolojik yasami desteklemek icin faaliyet yuruten Bugday Ekolojik Yasami Destekleme Dernegi tarafindan yayimlanmistir.
GEF Kucuk Destek Programi, (SGP) Kuresel Cevre Fonu'nun (GEF) BM Kalkinma Programi (UNDP) tarafindan dunya capinda yurutulen sivil toplum destek programidir. Kuresel cevre sorunlarina yerel cozumler gelistiren sivil toplum kuruluslarina (STK) destek saglar.
..........................................................3
Etiyopya, Kenya ve Sudan sinirlarindaki asagi OMO vadisinde mukim OMO kabilesi uyelerinin, atalarindan miras kalan bir ogreti ve gelenek uyarinca, yasadiklari volkanik araziden elde ettikleri sahane renklerle, parmaklariyla ve/veya ezdikleri bir sap ucuyla bedenlerini boyamalari hayatlarinin en onemli etkinligiymis! Bu gorsel senlige hayran kaldigi anlasilan fotografci Hans Sylvester de 6 yil boyunca fotograflarini cekmis!
)O(
..........................................................4
From: Selah Ozakin
Subject: Re: alo, omo kabilesi...10
Date: January 17, 2009 12:50:51 AM EET
To: emine.cigdem.tugay@gmail.com
sicak ekmek
avcilar tuzaklarini saklamaz oldu artik
kapanlar asikarene
acik
aclik var ya aclik
boynuna inecek zipkini gorse de insanoglu
yuruyor ustune bir dilim ekmegin
tok olmek icin
namus
onur
yigitlik
sinifta kaldi tum gorecelik
cunku cocuklarin sirtina yapisan karni
tek gerceklik
selah
00:23
17 01 2009
..........................................................5
From: ImeceEvi
Subject: [imeceevi] GDO lu Gidalardan Kacinmanin Yollari
Date: December 26, 2008 12:21:21 PM EET
To: imeceiletisim@yahoogroups.com, imeceevi@yahoogroups.com
GDO'lu Gidalardan Kacinmanin Yollari (Cev.: Dunya ATAY)
Okumakta oldugunuz metin, Center for Food Safety and Institute for Responsible Technology tarafindan "NON-GMO SHOPPING GUIDE- How to avoid foods made with genetically modified organisms (GMOs)" ismiyle ABD vatandaslari icin hazirlanmis brosurun Turkce'ye cevrilmis seklidir.
Bilindigi uzere ABD, dunyadaki GDO'lu urunlerin en cok uretildigi ve tuketildigi ulke olup, Amerikan halkinin buyuk bolumu bunlari tuketmek istemediklerini, satin aldiklari urunlerin GDO'lu olup olmadigini bilme haklari oldugunu savunmaktadirlar. ABD hukumetleri ise, biyoteknoloji sirketlerinin cikarlarina ters gelecegi icin etiketleme uygulamasina gecmemekte israr etmektedirler.
Tuketicilerin yasamlari icin gereksinim duyduklari besin maddelerinin saglik ve guvenilirliklerini sorgulama haklarina, gida egemenliklerini koruma haklarina saygi gostermeyen hukumetler karsisinda, dunya ulkelerinin duyarli sivil orgutleri bu gorevi ustlenmektedirler.
ABD'ndeki Tuketici Orgutleri, Bilim ve Saglik Orgutleri, Organik Ciftlikler ve Ciftci Orgutleri basta olmak uzere sivil toplum kuruluslari, GDO'larin saglik, tarim ve ekolojiye olumsuz etkileri nedeniyle direnc gosterdikleri GDO'lu Gida Urunlerini bu tip brosurlerle teshir etmektedirler. Teshir edilen urunler ve bu urunleri ureten sirketlerin kimler oldugunu dikkatlice incelemenizi, Turkiye'de faaliyet gosteren bazi cok uluslu sirketlerin ayni ya da benzer urunleri Turkiye'ye de soktuklarini hatirlatmak isteriz.
Genetik Muhendislik ya da Genetik Modifikasyona Ugratilmis Gidalar, laboratuvar sartlarinda gida icin kullanilan bitkilerin ya da hayvanlarin DNA'larinin icine cesitli genlerin yapay olarak aktarilmasiyla olusurlar. Bunun sonucunda GDO olarak adlandirdigimiz Genetigi Degistirilmis Organizmalar meydana gelir.
GDO'larin uretim asamasinda, bakteriler, virusler, bocekler, hayvanlar ve hatta insanlardan gen aktarimi yapilmaktadir. Cogu Amerikali, "GDO etiketi" oldugu takdirde bu besinleri tuketmeyeceklerini soylemesine ragmen diger endustrilesmis ulkelerin tersine ABD hukumetleri etiketlemeyi zorunlu kilmamistir.
Bu GDOsuz Urun Alisveris Klavuzu satin aldiginiz gidalar hakkinda bilgi edinme hakkinizi hatirlatmak ve GDOlu urunleri tanima ve onlardan sakinma konusunda size yardimci olmak icin tasarlanmistir.
GDO'lu Urun Gruplari
- Meyve ve sebzeler
- Et, balik ve yumurtalar
- Alternatif et urunleri
- Sut ve sut urunleri
- Alternatif sut ve sut urunleri
- Mamalar
- Tahillar, baklagiller ve makarnalar
- Tahil gevrekleri
- Firinlanmis gidalar
- Dondurulmus gidalar
- Corba, sos ve konserveler
- Cesniler
- Snack Foods (Atistirma Gidalar-Cerezler)
- Seker, cikolata ve tatlandiricilar
- Sodalar, meyve sulari ve diger icecekler
Genetigi degistirilmis organizmalari kullanan markalardan nasil kacinilir?
GD urunlerden kacinmanin ipuclari:
1- Organik urunler satin alin.
Sertifikali organik urunler GDO iceremezler. Yani, "%100 organik","organik", "organik iceriklidir" etiketi tasiyan bir urun satin aldiginizda, bu urunun GDO'larla uretilmis olmasi yasaktir. Ornegin, "organik iceriklidir" etiketli bir urun %70 organik icerikli olsa dahi, %100 GDOsuz olmak zorundadir.
2- "GDOsuz" etiketi arayin.
Sirketler gonullu olarak urunlerini "GDOsuz" olarak etiketleyebilir. Ornegin "GDOsuz" ve "Genetigi Degistirilmis Organizmalar Kullanilmadan Uretilmistir". Bazi urunlerde ise sadece tek bir riskli icerigin, ornegin "Soya Lesitin"in, GDOsuz oldugu belirtilir.
3- Riskli iceriklerden kacinin
GD herhangi bir mahsul iceren tum urunlerden kacinin. Cogu GD icerikli urunler dort buyuklerle uretilmistir: Misir, Soya Fasulyesi, Kanola ve Pamuk.
Genetigi Degistirilmis dort buyukler iceren gida urunlerinin bazilari asagidaki gibidir:
Misir icerikliler:
- Misir unu, yagi, nisastasi, gluteni, surubu
- Tatlandiricilar: fruktoz, glikoz, dekstroz
- Modifiye edilmis gida nisastasi
Soya icerikliler:
- Soya unu, lesitini, proteini, isolat ve isoflavonu
- Bitkisel yag ve protein
Kanola icerikliler:
- Kanola yagi
Pamuk icerikliler:
- Pamuk yagi
ABD'nde, GDO'lu Seker Pancari da gida urunleri icinde yer almaya baslamistir. GDO'lu seker pancarindan kacinmak icin organik ve GDOsuz sekerleri, %100 seker kamisindan elde edilen sekerleri veya organik sekerle uretilmis seker ve cikolata urunlerini tercih edin.
4- Bu klavuzda listelenen urunleri satin alin.
Alisveris sirasinda bu klavuzu yaninizda bulundurun. Alisveris cantanizda ya da arabanizda saklayin.
MEYVE VE SEBZELER
Amerika'da satilan taze meyve ve sebzelerin kucuk bir kismi genetigi degistirilmistir. Cekirdeksiz karpuz gibi urunler genetigi degistirilmis degildir. Kabak,sari crookneck kabak ve tatli misirlarin bazilari GDO'lu olabilir. Genetigi degistirilmis tek ticari meyve Hawaii'den gelen Papaya'dir- Hawaii'den gelen papayalarin neredeyse yarisi GDOludur.
ET, BALIK VE YUMURTALAR
Henuz genetigi degistirilmis balik, kumes hayvani veya ciftlik hayvani satisa sunulmamistir. Fakat, Tahil gibi GDOlu urunlerle beslenen hayvanlardan uretilen pek cok organik olmayan urun vardir. %100 ot/cimenle beslenen hayvanlari ve ciftlik baligi yerine acik deniz baliklarini tercih edin.
Yumurtalar
GDOsuz urunler
Egg Innovations Organic
Eggland's Best Organic
Land O'Lakes Organic
Nest Fresh Organic
Organic Valley
Pete and Jerry's Organic Eggs
Wilcox Farms Organic
ALTERNATIF ET URUNLERI
Pek cok alternatif et urunleri genetigi degistirilmis urunlerle islenir. Bu sebepten urunlerin icerigini incelerken risk iceren Dort Buyuklere, ozellikle soyaya cok dikkat edin.
GDOsuz urunler
365 Brand (Whole Foods)
Amy's
Sunshine Burger
Vitasoy
Wildwood
White Wave
GDO'lu olma ihtimali olan urunler:
Boca (Kraft)
Gardenburger
Morningstar Farms, Morningstar Farms Natural Touch (Kellogg)
ALTERNATIF SUT VE SUT URUNLERI:
Bazi ABD'li sut urunleri ciftlik sahipleri ineklerine sut uretimini arttirmak icin genetigi degistirilmis hormon rbGH (rbST olarak ta bilinir) enjekte eder. "rbGH/rbSTsiz inek" etiketli urunleri satin alin. Pek cok alternatif sut ve sut urunleri soya fasulyesinden uretilir ve GD maddeler icerebilir.
SUT ve SUT URUNLERI
GDOsuz Urunler
Organik sertifikali olanlar :
Alta Dena Organics
Butterworks Farm
Harmony Hills Dairy
Horizon Organic
Morningland Dairy
Natural by Nature
Organic Valley
Radiance Dairy
Safeway Organic Brand
Seven Stars Farm
Straus Family Creamery
Stonyfield Farm
Wisconsin Organics
rbGHsiz urunler
Alta Dena
Ben & Jerry's Ice Cream
Brown Cow Farm
Crowley Cheese of Vermont
Franklin County Cheese
Grafton Village Cheese
Great Hill Dairy
Lifetime Dairy
Alpenrose Dairy
Berkeley Farms
Clover Stornetta Farms
Joseph Farms Cheese
Sunshine Dairy Foods
Tillamook Cheese
Wilcox Family Farms
Midwest and Gulf States
Chippewa Valley Cheese
Erivan Dairy Yogurt
Promised Land Dairy
Westby Cooperative Creamery
Blythedale Farm Cheese
Crescent Creamery
Derle Farms (milk with "no rbST" label only)
Erivan Dairy Yogurt
Farmland Dairies
Oakhurst Dairy
Wilcox Dairy (rbST-free dairy line only)
GDOlu Olma Ihtimali Olan Urunler
Colombo (General Mills)
Dannon
Kemps (aside from 'Select' brand)
Land O-Lakes
Parmalat
Sorrento
Yoplait (General Mills)
ALTERNATIF SUT ve SUT URUNLERI
GDOsuz Urunler
Belsoy
EdenSoy
Imagine Foods/Soy Dream
Nancy's Cultured Soy
Pacific Soy
Silk
Soy Delicious
Sun Soy
Stonyfield Farm O?Soy
Tofutti
VitaSoy/Nasoya
WestSoy
WholeSoy
Yves The Good Slice
Zen Don
GDOlu Olma Ihtimali Olan Urunler
8th Continent
MAMALAR
Cogu mamanin ana maddesi sut yada soya proteinidir. Genelde bu urunlerin icindeki gizli urunler rbGH enjekte edilmis ineklerden elde edilen sut veya soyadir. Ayni zamanda bazi markalar GDOlu misir surubu, misir surubu veya soya lecithini de kullanirlar.
GDOsuz urunler
Baby's Only (certified organic products)
Earth's Best
Gerber products
HAPPYBABY
Organic Baby
GDOlu Olma Ihtimali Olan Urunler
Beech-Nut
Enfamil
Good Start
Nestlé
Similac/Isomil
TAHIL, BAKLAGIL VE MAKARNALAR
Misir disinda gida marketinde GDOlu tahil urunleri bulunmaz. %100 bugdaydan uretilmis makarna, kuskus, pirinc, arpa, yulaf, sorgum ve soya haric kuru baklagilleri tercih edin.
GDOsuz Urunler
Annie's Natural Pasta
Bob's Red Mill (organic line)
Eden certified organic grains
Kamut
Lundberg Family Farms
Vita-Spelt pasta
PAKETLENMIS GIDALAR
GDOsuz Urunler
Amy's
Annie's Homegrownorganik sertifikali makarna ve peyniri,
Casbah (Hain-Celestial)
Dr. McDougall's Right Foods
Fantastic Foods
Lotus Foods
Lundberg Farms Rice Sensations
Organic Planet
Degisimin Tohumlari (Seeds of Change) organik sertifikali kutulu urunleri
GDOlu Olma Ihtimali Olan Urunler
Betty Crocker meals (General Mills)
Knorr (Unilever)
Kraft Macaroni & Cheese meals
Lipton meal packets (Unilever)
Near East (Quaker)
Pasta Roni and Rice-A-Roni meals (Quaker)
KAHVALTILIK GEVREKLER & BARLAR
Genellikle misir ve soyadan uretildikleri icin, kahvaltilik gevrek ve barlarin GDOlu urun icerme ihtimali yuksektir.
GDOsuz Urunler
Barbara's (organic line)
Cascadian Farms
Eden
EnviroKidz
Golden Temple
Grandy Oats
Health Valley (organic line)
Lundberg® Purely Organic
Rice Cereal
Nature's Path
Omega Smart Bars
Peace Cereal Organic
GDOlu Olma Ihtimali Olan Urunler
General Mills
Kellogg
Post (Kraft)
Quaker
FIRINLANMIS GIDALAR
Bugday unu, pirinc, yulaf gibi firinlanmis urunlerin genetigi modifiye edilmese de cogu paketlenmis ekmek ve hamurisi gidalar Misir Surubu gibi GDOlu maddeler icerir.
GDOsuz Urunler
Arrowhead Mills (organic line)
Bakery on Main
Bob's Red Mill (organic line)
Dr. McDougall's Right Foods
Dr Oetker Organics
French Meadow
Natural Ovens Bakery (organic line)
Nature's Path
Rumford Baking Powder
GDOlu Olma Ihtimali Olan Urunler
Aunt Jemima (Pinnacle Foods)
Betty Crocker (General Mills)
Calumet Baking Powder (Kraft)
Duncan Hines (Pinnacle Foods)
Hungry Jack (Smucker's)
Pillsbury (Smucker's)
DONDURULMUS GIDALAR
Cogu dondurulmus gida uretim asamasinda cok sayida isleme ugrar. Dort buyuklere dikkat edin, GDOsuz etiketi tasimadigi surece dort buyuklerden herhangi birini iceren dondurulmus gidalardan uzak durun.
GDOsuz Urunler
A.C. LaRocco
Amy's Kitchen
Cascadian Farms Organic frozen meals and vegetables
Cedarlane
Linda McCartney frozen meals
GDOlu Olma Ihtimali Olan Urunler
Boca (Kraft)
Celeste (Pinnacle Foods)
Eggo Waffles (Kellogg)
Gardenburger
Green Giant frozen meals (General Mills)
Healthy Choice (ConAgra)
Kid's Cuisine (ConAgra)
Lean Cuisine (Nestle)
Marie Callender's (ConAgra)
Morningstar Farms, Morningstar Farms Natural Touch (Kellogg)
Rosetto Frozen Pasta (Nestle)
Stouffer's (Nestle)
Swanson (Campbell?s)
Tombstone (Kraft)
Totino's (Smucker's)
Voila! (Birds Eye/Unilever)
CORBALAR, SOSLAR VE KONSERVELER
Cogu corba ve sos pek cok islemden gecer; alisveris sirasinda icindekiler listesini dort buyukleri de goz onunde bulundurarak dikkatlice inceleyin.
CORBALAR
GDOsuz Urunler
Amy's
Fantastic Foods
Health Valley/Westbrae
Imagine Natural
Natural/Hain
ShariAnn's Organics
Walnut Acres certified organic
GDOlu Olma Ihtimali Olan Urunler
Chef Boyardee, Healthy Choice (ConAgra)
Campbell's products (including Healthy Request, Chunky, Simply Home, and Pepperidge Farm)
Hormel products
Progresso products (General Mills)
SOSLAR
GDOsuz Urunler
Amy's (organic line)
Annie's Natural
Eden
Green Mountain Gringo & certified-organic salsa
Muir Glen Organic pasta sauce & salsa
Seeds of Change certified-organic pasta sauce
Walnut Acres certified-organic pasta sauce
GDOlu Olma Ihtimali Olan Urunler
Bertolli (Unilever)
Chi-Chi's (Hormel)
Classico (Heinz)
Del Monte
Healthy Choice (ConAgra)
Hunt's (ConAgra)
Old El Paso (General Mills)
Pace (Campbell's)
Prego (Campbell's)
Ragu (Unilever)
KONSERVELER
GDOsuz Urunler
Amy's
Annie's Natural
Eden
ShariAnn's certified organic beans
Westbrae certified organic beans
Yves Veggie Cuisine (Hain Celestial)
GDOlu Olma Ihtimali Olan Urunler
Chef Boyardee
Dinty Moore, Stagg, Hormel (Hormel)
Franco-American (Campbell's)
SALATA SOSLARI, YAG ve CESNILER
Etikette aciklanmadigi taktirde misir, soya yagi, pamuk tohumu ve kanola yagi buyuk ihtimalle GDO icerir. Saf zeytin, hindistancevizi, susam, aycicegi, badem, uzum cekirdegi ve yer fistigi yagi tercih edin. Ve misir surubu degil, kamis sekeriyle uretilmis recel, tatli ve jole satin alin.
GDOsuz Urunler
Annie's
Bragg's liquid amino
Drew's salad dressing
Eden
Emerald Cove
Emperor's Kitchen
Follow Your Heart
Harvest Moon Mushrooms
I.M. Health SoyNut Butters
Maranatha Nut Butters
Miso Master
Muir Glen organic tomato ketchup
Nasoya
Newmans Own Organic
Spectrum oils and dressings
SushiSonic Asian Condiments
Vegan by Nature Buttery Spreads
Vigoa Cuisine
GDOlu Olma Ihtimali Olan Urunler
Crisco (Smucker's)
Del Monte
Heinz
Hellman?s (Unilever)
Kraft condiments and dressings
Mazola
Pam (ConAgra)
Peter Pan (ConAgra)
Skippy (Unilever)
Smucker's
Wesson (ConAgra)
Wish-Bone (Unilever)
SNACK FOODS (Atistirmalik Yiyecekler)
Bugday, pirinc ve yulafli, aycicek yagi ve aspir iceren snackleri tercih edin. Genetigi degistirilmis patlamis misir bulunmamaktadir.
GDOsuz Urunler
Barbara's (organic line)
Bearitos/Little Bear Organics (Hain Celestial)
Eden
Garden of Eatin?
Grandy Oats
Hain Pure Snax/Hain Pure Foods
Health Valley
Kettle Foods
Nature's Path Organic
Namaste Foods
Newman's Own Organics & Newman's Own
GDOlu Olma Ihtimali Olan Urunler
FritoLay (Lay's, Ruffles, Doritos, Cheetos, Tostitos)
Hostess Products (Interstate Brands)
Keebler (Kellogg's)
Kraft (Nabisco, Nilla Wafers, Oreos, Ritz, Nutter Butter, Honey Maid, SnackWells, Teddy Grahams, Wheat Thins, Triscuit)
Pepperidge Farm (Campbell's)
Pringles
Quaker Oats Company
ENERJI BARLARI
GDOsuz Urunler
Clif Bar
Genisoy Bars
Lara Bar
Luna Bar
Macrobars
Nature's Path
Nutiva
Odwalla
Optimum Energy Bar
Organic Food Bar
Weil by Nature's Path Organic
GDOlu Olma Ihtimali Olan Urunler
Balance Bar
Nature Valley snack bars and granola bars (General Mills)
Nabisco Bars (Kraft)
PowerBar (Nestle)
Quaker Granola Bars
SEKER VE CIKOLATALAR & TATLANDIRICILAR
Cogu tatlandirici ve tatlandirici barindiran seker ve cikolata GDO icerir. %100 kamis sekeri, konsantre kamis suyu veya organik seker iceren GDOsuz tatlandiricilari, seker ve cikolatalari tercih edin, GDOlu seker pancari sekerinden kacinin. Cikolatadaki soya lesitin'e ve sekerdeki misir surubuna dikkat edin. Tatlandiricilardan aspartam GD mikroorganizmalardan uretilir. Ayni zamanda NutraSweet® ve Equal® olarak ta bilinir ve alkolsuz icecekler, seker, sakiz, tatlilar, yogurt, tabletop tatlandiricilari, vitamin ile sekersiz oksuruk bonbonlari gibi eczane urunleri de dahil olmak uzere 6.000'den fazla gida maddesinde bulunur.
CIKOLATALAR
GDOsuz Urunler
Chocolove
Endangered Species Chocolate
Ghirardelli Chocolate
Green & Black's Organic Chocolate
Newman's Own
GDOlu Olma Ihtimali Olan Urunler
Hershey's
Nestlé (Crunch, Kit Kat, Smarties)
Toblerone (Kraft)
SEKERLER
GDOsuz Urunler
Jelly Belly
Reed's Crystallized Ginger candy (Sertifikali organik)
St. Claire Organic
GDOlu Olma Ihtimali Olan Urunler
Hershey's
Lifesaver (Kraft)
Nestlé
TATLANDIRICILAR
GDOsuz Urunler
Eden
Sweet Cloud
SODALAR, MEYVE SULARI VE DIGER ICECEKLER
Cogu meyve suyu GDO'suz meyveden uretilse de misir bazli tatlandiricilarin buyuk kismi (mesela yuksek fruktozlu misir surubu) GDO icerir. Sodalarin cogu su ve misir surubundan uretilir.
%100 meyve sularini tercih edin.
GDOsuz Urunler
After the Fall organic juices
Big Island Organics
Blue Sky
Cascadian Farm
Crofters Organic
Eden
Odwalla
Organic Valley
Quinoa Gold
R.W. Knudsen organic juices
and spritzers (Smucker's)
Santa Cruz Organic (Smucker's)
Sea20 Organic Energy Drink
Teeccino Herbal Caffe
Walnut Acres Organic Juices
GDOlu Olma Ihtimali Olan Urunler
Coca-Cola (Fruitopia, Minute Maid, Hi-C, NESTEA)
Hansen Beverage Company
Hawaiian Punch (Procter and Gamble)
Kraft (Country Time, Kool-Aid,Crystal Light, Capri Sun, Tang)
Libby's (Nestlé)
Ocean Spray
Pepsi (Tropicana, Frappuccino, Gatorade, SoBe, Dole)
Sunny Delight (Procter and Gamble)
GIZLI GDO ICERIKLERI
Islenmis urunler "organik" ya da "GDOsuz" ilan edilmedikleri surece cogunlukla gizli GDO barindirirlar. Asagidaki icerikler GDOlarla uretilmis olabilir.
Aspartam,
B12 Vitamini
Bitkisel kati yag (margarin),
Bitkisel sivi yag,
C vitamini (Askorbik asit)
Dekstrin,
Dekstroz,
Diasetil,
Invert seker,
Isoflovon,
Kabartma tozu,
Karamel,
Digliserit,
E vitamini,
Fenilalanin,
Gliserid,
Gliserin,
Glisin,
Glukoz,
Glutamat,
Glutamik asit,
Gluten,
Hemi seluloz
Inositol,
Laktik asit,
Lesitin,
Lisin
Gliserol,
Maltodekstrin,
Maltoz,
Mannitol,
Misir gluteni
Misir nisastasi,
Misir surubu,
Misir yagi,
Modifiye nisasta,
Monosodyum glutamat,
Nisasta,
Oleik asit,
Seluloz,
Sivi yada kristalize fruktoz,
Siklodekstrin,
Sistein,
Sitrik asit,
Sorbitol,
Soya lesitini,
Soya proteini,
Soya unu,
Stearik asit,
Tofu,
Trigliserit
Bu klavuz, genetik testlere degil sirketlerin demec ve bilgilerine dayanir.
"GDOsuz" etiketli urunler uretim asamasi suresince GDOlu urun kullanilmadigi anlamina gelse de, GDO dogal yollarla; polen yoluyla, ruzgar ve boceklerle, tohum bozulmasi yoluyla ya da insan hatalariyla yayilabilir.
Yani urunlerin %100 GDOsuz olma garantisi yoktur.
GDOlar hakkinda daha fazla bilgi sahibi olmak icin Feffrey M. Smith'in "Genetic Roulette: The Documented Health Risks of Genetically Engineered Foods" ya da Andrwe Kimbrell'in "Your Right to Know: Genetic Engineering and the Secret Changes in Your Food" isimli kitaplarindan faydalanabilirsiniz.
Ayrica;
www.centerforfoodsafety.org ve www.HealthierEating.org.
adreslerinden de GDO hakkinda bilgi edinebilirsiniz.
---
NON-GMO SHOPPING GUIDE- How to avoid foods made with genetically modified organisms (GMOs)
Center for Food Safety and Institute for Responsible Technology
GDO'ya HAYIR PLATFORMU icin Dunya Atay tarafindan cevrilmistir.
10 Aralik 2008
